zondag 26 juni 2016

De Kas: Passief Verwarmen

Vorig jaar hebben wij onze kas neergezet en daar zijn we nog steeds heel erg blij mee. Maar hij was nog niet helemaal af, we hebben van het begin af aan het plan gehad om de kas passief te verwarmen. Onder de kas hebben we een heatsink aangebracht, een geïsoleerde bak van 1m3 gevuld met grind. In het grind zit een buis die onderaan geperforeerd is zodat er lucht in de grindbak geblazen kan worden. Inmiddels is Maarten er aan toe gekomen om het af te maken (eigenlijk voor de bevalling al, maar ik kon geen tijd vinden om er over te schrijven). Hiervoor hebben we een aantal dingen aangeschaft:
  • Een zonnepaneeltje, monokristalijn 20 watt (36x49 cm) € 33,-
  • Een kleine 12 volt accu € 15,-
  • Een kleine laadregelaar € 10,-
  • Een temperatuurschakelaar € 15,-
Totale kosten: € 74,-

Het idee is dat we met een pvc buis de warme lucht boven in de kas wegzuigen met een kleine ventilator en dat we deze lucht naar beneden blazen de heatsink in.  De ventilator loopt op zonne-energie van het paneeltje, en de temperatuurschakelaar zorgt er voor dat de ventilator pas gaat lopen als de kas een bepaalde temperatuur heeft bereikt. De accu zorgt ervoor dat het geheel ook werkt als de zon niet schijnt, of als de zon al onder is. De laadregelaar zorgt er voor dat het paneel zijn stoom aan de accu kwijt kan en ook dat de accu niet te veel ontlaad. Uiteindelijk zal de warmte die in de stenen in de heatsink is opgeslagen 's nachts weer opstijgen de kas in, hierdoor is de nacht de temperatuur hoger dan zonder heatsink. Dit effect is vooral waardevol in het voorjaar en de herfst omdat de gelijkmatigere temperatuur het groeiseizoen verlengd.

Een aantal materialen hadden we nog liggen, zoals de ventilator (komt uit een oude pc), installatieautomaatjes, het elektriciteitskastje en de kabels. Verder was het een vrij simpel klusje voor Maarten de Elektriker, en ook nog een heel leuk hobbyprojectje.

De Heatsink, hier nog leeg. Isolatie zit aan onderkant en zijkanten.

De heatsink gevuld met (gerecycled) grind

Dichtgemaakt, en plek voor de buizen vrijgehouden.

De gele pijp in het midden is de passieve warmte (en vocht) uitlaat.

Hier zie je ook de inlaat, de langere pijp rechts
Hier de losse componenten in het kastje

Hier het geheel aangesloten en wel in de kas

Het paneeltje op het dak van de kas aan de zuidkant

Hier zie je de buis lopen, in het dikke stuk de ventilator

En het resultaat? Natuurlijk is het moeilijk te meten hoe warm de nachten zouden zijn zonder de passieve verwarming omdat je het niet kan vergelijken. Maar toen wij de ventilator voor het eerst aanzetten was de lucht die er uit kwam 14 graden, na 3 dagen was die lucht 24 graden. Niet slecht, toen het koeler was kon je duidelijk de warmte omhoog voelen komen. Dus wij zijn erg tevreden! Natuurlijk is het een redelijk prijzige installatie voor een hobbykas, maar zelfs als we het op de lange termijn toch niet zo willen kunnen wij dit kleine off-grid systeempje voor verschillende andere doeleinden gebruiken. Wij zijn er voor nu in elk geval heel tevreden mee!



----------------------------------------------------------------------
Meer lezen over de kas?
29 Maart 2015 Begin met de bouw
26 Mei 2015 Update bouw
09 Juni 2015 De kas staat
19 Juni 2015 Inrichting

Meer foto's van de bouw van de kas vind je hier.
----------------------------------------------------------------------

13 opmerkingen:

  1. Wow, fantastisch. Zeker als je in wat kouder gebied woont(zoals een kennis van mij) Ik ga deze link zeker doorgeven.
    Wat fijn dat er zoveel uitleg en foto's bijstaan. Bedankt!

    Groet,Greet

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Is goed over nagedacht en slim gemaakt. Goed bezig op weg naar een zelfvoorzienend leven. Ben zelf ook blij dat we alle regen pijpen losgekoppeld hebben van de riolering en nu ook twee regen tonnen hebben. Een druppel op een gloeiende plaat maar als meer mensen dat ook doen, zou dat al weer wat schelen bij de huidige water overlast door hoosbuien. Wij zouden ook graag zonnepanelen aanschaffen, nog even door sparen. Jullie blog is altijd zeer inspirerend.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik denk dat jullie hier veel plezier van gaan beleven. En vaak zijn dingen in aanschaf duur maar besparen je achteraf geld. Maar aan de andere kant is dit ook een investering in gezond voedsel en dat is ook wat waard toch?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Daar heb je helemaal gelijk in!
      De kas is het enige wat ik momenteel bijhoud, vanwege de zwangerschap en baby, dat is qua oppervlak nog goed te doen. De tomaten doen het er zo goed in, en in het voorjaar hebben we veel sla uit de kas gegeten. Dit is wel alles bio natuurlijk, dus uiteindelijk scheelt het weer op het boodschappenbudget. Bijkomend voordeel is dat je weet waar het vandaan komt!

      Verwijderen
  4. Wat een mooie beschrijving van jullie systeem. Het zal ook wel fijn zijn dat je de warme lucht kunt voelen stromen, dat weet je zeker dat het echt werkt. Als ik ooit een vaste kas neerzet ga ik dit zeker kopiëren.
    gr. Huub
    http://dekeuterij.blogspot.nl/

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Op zich vallen de kosten me nog mee!
    En wat zijn kosten als je het afweegt aan de lol die je er van hebt? ;-)
    Je oogst is vast ook vele malen groter, met zo'n stabiele temperatuur!
    Hier was het van de week een paar keer zo koud, dat we de peperplantjes uit de kas hebben verhuisd naar de bijkeuken...ik bedoel maar...
    Proost, op een goede oogst! ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Mooi systeem. Toch heb ik twee vragen.
    Ten eerste zie ik dat jullie de bak met grind hebben geïsoleerd. Waarom hebben jullie dat gedaan? Als je niet isoleert, wordt ook warmte met de omliggende bodem uitgewisseld. Zo heb je een grotere heat sink. Of gaat er dan te veel warmte verloren naar de omgeving?
    Het tweede punt is de opstelling. Het ziet er voor mij persoonlijk te complex uit om zelf te maken. Ik vraag me af of het niet ook simpeler kan. Ik zit te denken aan een systeem zonder accu en temperatuursensor, alleen een zonepaneel en ventilator. Dus: als de zon schijnt gaat de ventilator draaien om eventuele overtollige warmte op te slaan. De warmteafgifte zou dan 'vanzelf' moeten gaan door natuurlijke convectie. Is die natuurlijke convectie bij jullie ook voelbaar zonder dat de ventilator draait? Denk je dat zoiets zou werken?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Hallo Gerben Wulff,

    Bedankt voor je belangstelling !
    Op je eerste vraag kan ik zeggen dat ik het niet precies weet. Mijn gedachten zijn als volgt: als ik niet isoleer dan loopt de meeste warme weg ook diep in de bodem en daar doet het niet veel. Ik denk dat in de herfst/winter/ lente er niet genoeg warmte in de kast is om zoveel zand/grond te verwarmen dat het nut heeft.
    De bovenkant is niet geïsoleerd trouwens dus een beetje warmte word afgegeven aan de grond die er om heen ligt. De rest is warme lucht die de kas in loopt de "natuurlijke convectie" waar je het over had. Is die convectie ook voelbaar vroeg je. Ja zeker, maar slecht meetbaar om dat je geen vergelijking kunt maken. Ik denk zo: als de heatsink rond de 20 graden is b.v. en de lucht in de kas 16 graden. dan valt de koude lucht naar beneden en stijgt de warmere lucht s'avonds omhoog (doormiddel van het gat in het midden). Dat heb ik geconstateerd.

    Op je tweede vraag kan ik zeggen: dat kan wel er zit alleen een maar aan.
    En dat is, als de lucht kouder is dan de heatsink en de zon schijnt dan ben je de heatsink niet aan het verwarmen maar aan het koelen. Maar ik denk zo: als de zon schijnt dan warmt je kas snel op, dus dat kleine beetje koelen wat je dan doet zal in mijn ogen niet veel tegen werken. wij hebben er alleen voor gekozen om de ventilator bij een hogere temp. aan te zetten. Zodat we er zeker van zijn de sink niet te koelen.

    Tevens wil ik nog een punt maken over een idee dat ik had en waarschijnlijk bij een nieuw kweekkas project ga toepassen.
    Passief verwarmen. zonder ventilator/ elektronica.
    Ik hoop dat ik het een beetje begrijpelijk kan uitleggen.
    Je neemt een koperen pijp , verf de bovenkant zwart.(die komt buiten) de zon warmt die pijp op en zorgt er voor dat lucht opstijgt, er ontstaat nu een vacuum in de heatsink. Dus de inlaatpijp die in de nok van de kweekkas staat zuigt nu warme lucht de heatsink in.
    Alle buizen en heatsink dienen dus lucht dicht op elkaar aangesloten te zijn.
    Niet zoals het nu bij ons het geval is dat warme lucht de kas in kan lopen.
    Dit is alleen om de heatsink te verwarmen. en is dus misschien beter om in dat geval wat isolatie materiaal weg te nemen zodat de omliggende grond beter opgewarmd kan worden. misschien allen de bodem isoleren.

    Na ja lang verhaal.
    nog vragen? laat het horen.

    Groet
    Maarten

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Klinkt fantastisch. Zou het graag gebruiken in mijn nieuwe moestuin met kas. Maar het is te hoog gegrepen voor mij.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Hallo,

    Hoe is eigenlijk het 2e seizoen met de heatsink verlopen?
    Hebben jullie inmiddels ook geëxperimenteerd met de heatsink zonder ventilator?

    Heb zelf een kweekkas van 12m2, helaas heeft de buurman hoge bomen staan waardoor de tomaten in augustus overlijden door phytoftra, blijft sóchtend te lang te vochtig. Na 13:00 uur pas zon op de kas zodat deze volledig opdroogt. Begin nu te twijfelen om kweekkas te verplaatsen of ook met een heatsink te gaan werken om sóchtend minder problemen met vocht te hebben (minder temp verschillen).ps ramen staan altijd gedeeltelijk open, en worden automatisch als de temperatuur stijgt verder geopend.

    Vriendelijke groet,
    Alex

    BeantwoordenVerwijderen