Ons huis in de Winter

Vorige winter schreef ik over hoe koud het in ons huis was, dat had deels te maken met onze spaarzaamheid maar voornamelijk met het feit dat het een oud en slecht geïsoleerd huis is wat gewoon niet (overal) lekker warm kan worden. Naar aanleiding van de reacties hebben wij toen een nieuw inzicht gekregen, namelijk dat het wellicht een goed idee was om eerder verduurzamingen door te voeren met behulp van subsidies.

Uiteindelijk hebben we daarna een energieadviseur laten langskomen, iemand die het hele huis onder de loep neemt en ons dan kan vertellen wat we het beste kunnen doen en hoeveel dat kost. Het advies is niet goedkoop, maar we kregen een deel ervan terug d.m.v. subsidie en hoefden dus 'maar' € 500,- te betalen.

Ze kwamen uiteindelijk met twee man langs om het huis te bekijken en op te nemen, ze hebben alle maten genomen van het huis en bekeken waar en hoeveel isolatie ergens zat en hebben ook de installatie bekeken. Daarnaast hebben we een gesprek gehad over wat wij eventueel wilden doen, wat voor plannen wij hadden en wat ons huidige verbruik is. Na 4 uurtjes waren ze klaar en de rest van het werk zouden ze op kantoor achter de pc doen. Nu moesten ze alle verzamelde data invoeren en dan bekijken en berekenen wat de opties zijn.

Het duurde langer dan verwacht, dat viel de energie-man volgens mij ook tegen. Ons huis is geen standaardhuis en het bleek veel werk, maar uiteindelijk werden we uitgenodigd voor het gesprek met een presentatie van de uitkomst.

Hij begon met een compliment over ons gasverbruik, in eerste instantie dacht hij dat ons huis al goed geïsoleerd was omdat ons verbruik zo laag was. Uit zijn berekeningen kwam dat wij 80% zuiniger stookten dan verwacht was in deze woning, dus dat is nogal wat!

Hij vergeleek 2 verschillende situaties.
1. bij de eerste situatie ging hij uit van het doorvoeren van een aantal losse maatregelen, het isoleren van alle buitenmuren, het isoleren van de kelder, het vervangen van de ramen en het vervangen van de cv installatie.
2. bij de tweede situatie ging hij uit van het volledig energetisch saneren van de woning waarbij de woning voldoet aan de beste voorwaarden. Dus alles wat hier bovenstaat en nog veel meer (zoals bijvoorbeeld het aanpakken van koudebruggen).

Qua energie maakt het veel verschil, in de eerste situatie bespaar je 38% energie ten opzichte van de huidige situatie. In het tweede geval bespaar je zelfs 73% gas! Dat is veel. Maar daar staan natuurlijk ook kosten tegenover. De geschatte investering bij de 1e situatie is € 25.268,- en bij de tweede situatie € 72.900,-. Maar wanneer verdien je je geld terug?

Ik heb even een simpel sommetje gemaakt, hierbij vergelijk ik wat wij nu verbruiken en hiervoor betalen met het verwachtte verbruik (en bijbehorende bedrag) in de aangepaste situatie. Ik heb geen rekening gehouden met mogelijk stijgende prijzen, dit is gewoon even simpel.

Wow, dit is niet wat ik verwacht had. Zoals je ziet zijn we duurder uit door te investeren. En halen we het er eigenlijk nooit uit. Want na 50 jaar staat dit huis er zeker niet meer (dan zou het 123 jaar oud zijn), dus we zouden graag voor die tijd de investering terugverdient hebben. Hier in Duitsland is geen subsidie voor verduurzaming, wel kan je een goedkope lening krijgen waarbij je een deel niet terug hoeft te betalen maar dat zet hier nog geen zoden aan de dijk. Natuurlijk telt comfort ook voor iets, maar dit ziet er eigenlijk niet uit als een goed plan.

En daar zaten we... met een uitkomst die we niet verwacht hadden. En we hebben er al een tijdje over na kunnen denken, en zo'n grote investering gaan we zeker niet doen in dit huis. Want zelfs als we het voor € 25.000,- verduurzamen, dan blijft het een oud huis waar nog veel aan gedaan moet worden. Voor ons is dat het niet waard.

Er zijn voor ons twee opties...
1. We blijven hier wonen en passen zelf wat dingen low-budget aan.... zelf een (semi-illegale) rocketstove bouwen en een houtfornuis in de keuken. Dat het wat koeler in huis is in de winter nemen we voor lief en we stoken wat harder als we het warmer willen hebben.
2. We bouwen een klein, duurzaam en zuinig huis. Eventueel op de plek van dit huis of op de plek van een van de stallen.

We zijn er nog niet helemaal uit... maar we neigen steeds meer naar de tweede optie. We hebben in elk geval besloten om geen grote investeringen meer te doen terwijl we er over na denken. En dit jaar hebben we ons voorgenomen om niet te moeilijk te doen over het gasverbruik, en te stoken waar en wanneer we het nodig vinden.

Ook gaan we dit jaar wat prijzen op vragen, bijvoorbeeld voor het slopen van de stallen (wat we toch al van plan waren) en het huis. En ons wat meer te informeren in de prijs van een eventueel nieuw huis (klein en duurzaam). Het is voor ons in elk geval een grote keuze en heel spannend!

Boek: Charles Dowding's Vegetable Garden Diary

Onlangs schreef ik dat ik de moestuin sinds dit jaar wat meer gestructureerde aanpak, ik maakte een overzicht van alle weken en de bijbehorende klussen heb ik daarbij genoteerd. Toen ik daar mee bezig was kwam ik ook dit boek tegen, het leek mij een interessant boek en ik kocht hem van een cadeaubon die ik nog had liggen.

Ik ken Charles Dowding van zijn no-dig manier van moestuinieren wat bijzonder inspirerend is. Hij heeft ook een aantal hele leuke filmpjes online staan. Hij heeft hele toffe en originele ideeën, zo zaait hij bijvoorbeeld bepaalde dingen in groepjes bij elkaar zonder uit te dunnen.  Hij heeft veel ervaring en doet alles vooral heel makkelijk.

Charles Dowding's Tuin

En ik zocht nog een manier om mijn eigen overzicht zo te maken dat ik het mee de tuin in kan nemen, want nu zit het als een document in de pc. Dat is leuk, maar niet praktisch tijdens het tuinieren. Een steeds overschrijven vind ik ook geen goed plan. Dit boekje leek mij wel geschikt, omdat het ook een soort dagboek is.

Het is een handzaam boekje, iets groter dan A5 formaat en ongeveer 2 cm dik en het heeft een ringband waardoor je het lekker makkelijk open kunt vouwen. Het is een naslagwerk maar ook een kalender. Het begint met wat algemene informatie over no-dig moestuinieren en dan begint het bij februari. Er word informatie gegeven over wat je het beste in die maand kan doen en er zit een kalender/agenda stukje bij waar je zelf notities in kan maken. Doordat er geen dagen bij staan, is de kalender elk jaar te gebruiken. Het boek gaat zo het hele jaar rond, steeds met tips en informatie die horen bij die maand. Wat je het beste kan zaaien op dat moment en waar je aan moet denken.

In de wintermaanden staan er 2 weken op 1 pagina, omdat er minder te doen is.

Ik vind het heel handig en ben nu mijn eigen notities aan het toevoegen aan het boek, zodat ik straks dit boekje mee de tuin in kan nemen en dat ik altijd alles bij de hand heb, mijn eigen handzame moestuin-kalender. Ik ben nog niet helemaal klaar maar ben er nu al heel blij mee! Dat moet een top seizoen worden volgend jaar :)

Lekker druk bezig

Momenteel gaat het lekker hier, doordat Vera nu wat groter is krijg ik eindelijk wat meer gedaan en dat is fijn. Het gaat niet altijd even makkelijk... soms ben ik druk met een huilende peuter op de achtergrond maar regelmatig is ze ook gewoon heel leuk aan het spelen (gelukkig).

Vandaag ben ik aan het wecken gegaan. Ik maakte gisteren pompoensoep voor het avondeten en omdat de pompoen zo groot was besloot ik hem helemaal te verwerken en wat potten soep te wecken. In het verleden heb ik wel eens een dikkere soep geweckt en dat was mislukt, maar recent hoorde ik dat dat te maken kan hebben met de dikte? Blijkbaar kan je pompoensoep prima wecken als je het maar niet eerst pureert. Dat doe je dan naderhand. Ik maakte ruim 5 liter soep en weckte 4 grote potten van ongeveer 1 liter, de rest hebben we gisteravond gelijk gegeten. Hmmm!

Verder stond het al langer op de planning om wat meer peulvruchten te wecken. Ik heb 1 kg droge kikkererwten geweekt en de volgende dag in de snelkookpan gekookt. Dit was genoeg om 9 halve liter weckglazen te vullen, en dat (samen met de potten soep) maakte dat mijn weckketel  lekker vol zat.

Lekker vol!

Het meeste werk vind ik toch het steriliseren van de glazen, tegenwoordig was ik ze normaal af met wat soda-water en daarna zet ik ze in de oven op iets meer dan 100 graden voor een ruime 10 min. Daarna oppassen want dan zijn ze loei heet! En natuurlijk steeds de nieuwsgierige peuter bij de oven weghalen, alsof we nog niet genoeg te doen hadden :D

Ik bleek nog precies genoeg rubberen ringen te hebben, gelukkig! Toen ik de weckketel kocht heb ik daar ook een flinke hoeveelheid van bijgekocht maar blijkbaar heb ik veel geweckt. Ik heb net ook gelijk nog een partij extra besteld, deze keer alleen van het merk weck. Ik had ook een aantal merkloze ringen (die waren wat roder) en die bevielen mij helemaal niet. Ik probeer het altijd zo min mogelijk aan te raken na het steriliseren en leg normaal het rubber met een vork op de deksel en dat gaat gewoon niet met die merkloze. De enige manier om het potje goed te laten sluiten met het rubber op zijn plek is om het geheel met 4 vingers vast te houden terwijl je de deksel er op zet, zo kan ik natuurlijk net zo goed niet steriliseren :S

Het rubber 'wipt' wat omhoog bij het neerleggen

En komt dan niet goed te zitten bij het omdraaien

En ik besloot nu ook eindelijk zo'n speciale tang te kopen, zodat ik voortaan de hete weckpotten zonder moeite uit de ketel kan halen. Mijn gemakzucht heeft het eindelijk van mijn zuinigheid gewonnen, en ik vermoed dat ik er heel blij mee ga zijn :)

Het resultaat

Ik ben ook nog benieuwd of iemand tips heeft met betrekking tot de snelkookpan. Ik heb een bk-snelkookpan uit 2006 en hij lekt behoorlijk bij het gebruik. Nu heb ik er nog niet eerder een gehad en ik vermoed dat het betekent dat ik een nieuwe rubber nodig heb? Iemand daar ervaring mee?

Ik heb al even op de site van bk gekeken en zij maken die rubbers helaas niet meer voor deze pan. Blijkbaar moet je van bk je pan na 10 jaar gewoon weg flikkeren :S Maar ik denk dat ik er wel een universele rubbere ring voor kan kopen? Tips, advies en ervaringen zijn zeer welkom!

De Moestuin(bakken)

Begin dit jaar hebben wij de verhoogde moestuinbakken gemaakt (lees hier hoe dat ging), en inmiddels is de zomer echt voorbij en hebben we ze flink kunnen testen. Het bevalt ons heel goed, de werkhoogte is echt ideaal! Nu is het bijhouden van een moestuin met een dreumes euh.. een uitdaging gebleken. Ik heb wellicht overschat hoeveel tijd en energie ik daarvoor over heb. Op advies van Greet hier in de reacties  had ik een campingbedje zodat Vera daar in kon en ik mijn handen vrij had, dat werkte wel maar dat hield zij ook geen uren vol. Toch viel het mij niets tegen.
 

April

Ik ben geen ervaren tuinder, en hoewel ik al jaren experimenteer met het een en het ander zit ik nog volop in het leerproces. Sommige dingen heb ik al vaker gedaan en gaan heel goed (zoals tomaten, courgette, sperzieboontjes, en pompoenen al het makkelijke :)) en andere dingen doe ik voor het eerst. Al doende leert men.

Mei

Ook zijn wij bij lange na niet zelfvoorzienend in voedsel, zeker de laatste twee jaar niet (wegens zwanger en klein kind). Toch ben ik niet ontevreden over de opbrengst dit jaar, we hadden best veel en ook veel verschillende dingen. En de tuin is niet leeg, momenteel staat er nog prei, winterwortel, wat bietjes, spinazie, veldsla en twee soorten kool. Vooral de prei ben ik erg blij mee, dit jaar voor het eerst en ik ben super trots! Prei is wat mij betreft een echte allrounder en daar kan je niet genoeg van hebben, dus er staat nog behoorlijk wat. Elders in de tuin staat trouwens ook nog aardpeer, maar dat laten we gewoon woekeren buiten de bakken.

juni

Voor over de kolen had ik een speciaal net gekocht, na enig wikken en wegen. Ik ben gek op kool maar die kl$%#te rupsen.... maar ik ben te soft om vlinders dood te slaan en te lui om 100x per dag op rupsen te checken. Dus ik kocht een net van tuinderskwaliteit, zo fijnmazig dat het alles tegenhoud. Alleen het ophangen was een dingetje waar we dit jaar niet meer echt aan toe zijn gekomen. Ik deed het uiteindelijk halfbakken met twee staanders die wij eerder voor een ander net gebruikten maar het was niet erg stabiel. Het grootste deel van de tijd hing het net halfstok over de kool :(  Volgend jaar dan, maken we een mooie stelling en doen we het goed, we komen er wel!

Juli

Wat niet zo goed werkte waren de paden. We hadden/hebben tussen de bakken karton met daarover houtsnippers. Dat werkt op zich prima, ware het niet dat er een mol rond graaft. Hij komt steeds omhoog in de paden (omdat hij niet in de bakken kan want daar zit gaas onder) en in zijn hopen komt veel onkruid op. Dat valt tegen, en ziet er slordig uit. Nu lossen wij het op door de houtsnippers aan de kant te vegen en er nieuw karton neer te leggen en dan weer snippers erover. Maar de klad komt er soms een beetje in en dan zit er toch weer veel onkruid... man man wat groeit dat snel.

Oktober

De bakken zelf zijn echt een uitkomst voor ons, we hebben veel minder last van onkruid en het is makkelijker bij te houden. Het werken op hoogte is echt ideaal en we spitten nooit meer omdat we no-dig tuinieren. Het is veel duurder dan een normale moestuin (enkel in aanschaf natuurlijk), maar ik vind het het waard. Omdat ik inmiddels ook een documentje heb gemaakt waarin ik een soort planning heb (wat je wanneer doet/zaait) kom ik ook meer in het  moestuinen. Zo heb ik dit jaar voor het eerst de knoflook op tijd geplant ( het zijn de kleine dingen die je steeds vergeet). Dus wij zijn er heel blij mee. Hopelijk krijgen we ook steeds meer tijd nu Vera groter word en kan ze volgende zomer al 'helpen'. Ik kijk er naar uit om samen met haar te tuinieren!

We leven nog!

Hoog tijd voor een update, ik heb mij hier al 2 maanden niet laten zien! Het gaat goed hier, heel goed. Maar we zijn gewoon druk druk druk. Vera is inmiddels anderhalf en een enorm handenbindertje. Ik loop de hele dag achter d'r aan en op d'r te letten, ze klimt overal op, moet alles zien en moet overal aanzitten. Leuk....maar vermoeiend.

En het 'gewone' leven gaat ook door, zo wil ik eens wat in de tuin doen, dan 'moet' er wat in huis gepoetst of opgeruimd worden, komt er bezoek, wil ik op bezoek, moet er weer gewassen worden. Ik vraag mij af hoe ik ooit tijd had om te werken :)

Helpen :D

Maarten is nog druk aan het werk, dit zijn de laatste maanden dat hij fulltime werkt. Over ongeveer 4 maanden ga ik weer part-time aan het werk en dan gaat hij minder werken, ik vind het wel spannend maar ik vind  het ook heel goed. Ik denk dat het echt goed is voor Vera en Maarten en hun band. Het is luxe dat het kan, hoewel wij natuurlijk ook minder verdienen door deze keuze. Maar het is het ons echt waard. Ze is maar 1 keer klein en het gaat zo snel!

Ik binnenkort weer wat meer schrijven, tot die tijd... bedankt voor jullie bezorgdheid :)

Baby Update; 15 Maanden!

Eindelijk is het zo ver, ze loopt! Een week of 2/3 geleden begon ze met haar eerste stapjes en inmiddels gaat ze het hele huis door. Het is haar nieuwe hobby en echt even wennen voor ons want ze loopt je nu overal achteraan. Dus ze is nu nog sneller én kan meer spullen verslepen :)

Het is echt geen baby meer, maar een grote kleine meid! Eigenlijk gaat alles goed, ze eet prima, groeit goed, ontwikkeld zich volgens het boekje. Ik geef nog steeds borstvoeding en dat wil ze ook nog graag dus dat houden we maar zo.

Praten doet ze nog niet echt, maar communiceren wel. Vooral in geluidjes en gebaren, dus zwaaien naar alles en iedereen (auto's, mensen, dieren) en bij een aantal dieren en handelingen kent ze het bijbehorende geluid. Ook brabbelt ze meer, en bepaalde geluiden lijken vaker terug te komen en voor haar wat te betekenen.

Ze kan ook heerlijk rustig spelen in d'r eentje, lekker slepen met spullen en dingen bekijken en ontdekken. Favoriet hier zijn dozen, om dan vervolgens van alles erin te leggen en er weer uit te halen. Het verbaasd mij eigenlijk hoe lang ze het vol houd om alleen te spelen, jammer genoeg kan ze het niet op commando en komt ze juist naar mij toe voor aandacht als ik even rust wil :D.

Het enige waar ik mij wat zorgen om maak zijn haar voortanden, die zien er wat raar uit. Er zitten wat kleine gele vlekjes op de voorkant en het lijkt wat grijzig aan de achterkant. Een stukje is afgebroken, waarschijnlijk van een val. En er mist nog een ander stukje, niet helemaal duidelijk waarom. Poetsen gaat hier nog niet echt goed, probeer het een keer per dag te doen maar het is nog niet echt efficiënt. Ik ben toch even bij de tandarts voorbij gegaan, maar zij zei dat het geen cariës was (waar ik bang voor was) maar een aanslag die ik er niet af kan poetsen. Tja, het leek mij ook sterk dat ze nu al tandbederf zou hebben maar ja... ik ben er toch niet helemaal gerust op. Maar over een paar maanden staat weer een afspraak voor controle, dus zolang er niets raars gebeurd wacht ik het maar af.

Verder is het gewoon heel gezellig hier, zeker nu ze steeds meer communiceert. Zo leren we haar kennen en worden we nóg verliefder op haar! Wat een heerlijk mensje is het! En die lieve kusjes en knuffeltjes daar smelt ik van!

Moestuin Update

In de moestuin gaat alles nog steeds redelijk goed, maar niet alles. De knolselderij die er twee weken terug nog heel goed bij stond, is sinds vorige week in verval. Ik vond de eerste knol die er niet goed uitzag, de bladeren waren gevallen en aan het rotten en de knol zelf veranderd in snot. Sindsdien zijn er nog vele gevolgd, het is heel triest. Ik heb nog nooit eerder knolselderij gekweekt, dus geen ervaring maar na wat zoeken online vermoed ik dat het hartrot  is? Ben benieuwd of iemand hier ervaring mee heeft en misschien tips heeft..

Voor

Na

Een tijdje terug schreef ik dat ik wilde proberen om tomatenplantjes te verkopen, helaas heeft dat dit jaar niet goed uitgepakt. Allereerst was ik met een deel van de planten wat te laat, of eigenlijk te vroeg waardoor de plek waar ze stonden was te koud waardoor niet genoeg plantjes gekiemd waren. Toen ik een tweede lading zaaide hadden die natuurlijk een achterstand. Daarnaast had ik een luizenprobleem in de kas in het voorjaar, dit was toen alle kleine tomatenplantjes daar dapper stonden te groeien. Helaas hebben ze daar een goede tik van gehad. Uiteindelijk resulteerde dat in behoorlijk onverkoopbare tomatenplantjes, gelukkig hield ik er genoeg over voor eigen teelt.

Maar het is niet alleen maar mis gegaan, gelukkig ging er ook veel goed. Na jaren oefenen gaat er toch steeds meer goed ;)

Zo hebben we heeel veel courgette, niet zo moeilijk want dat groeit als onkruid...

En de bietjes doen het ook prima!

En de tomatenplanten die het overleefden en ik ik de kas zette doen het prima dit jaar. Heb er nu al een grote 10 liter emmer vanaf gehaald! En er zit nog veel meer aan!

Ik had ook een aantal planten buiten gezet maar daar gaat het helaas minder mee, we hebben hier dit jaar een enorme plaag van coloradokevers (hier ook wel kartoffelkäfers genoemd). En die vreten blijkbaar ook graag aan tomatenplanten en tomaten, blijkbaar fan van de nachtschades.

Verder aten we ook snijbiet, verschillende soorten sla, sperzieboontjes, radijsjes en wat kleinfruit. Niks te klagen hier dus. Ik doe mijn best om niet te depri te worden van de tegenslagen, want hopelijk leren we er gewoon van en worden we zo vanzelf beter!

Vriendschap

Hoewel ik vrij sociaal ben/lijk heb ik in het dagelijks leven weinig (tot geen) echte vrienden. In Nederland had ik er een paar, maar dat contact is nu toch minder door de afstand. Nu ben ik best wel een einzelgänger, dus ik vind het niet altijd erg om alleen te zijn. Maar een paar goede sociale contacten is wel fijn. Nieuwe vrienden maken vind ik moeilijk, omdat ik moeilijk aansluiting vind. De meeste mensen vinden mij een beetje raar, een linkse hippie met radicale denkbeelden ;)

Plaatje van mijn linkse-hippie-tuin :)

Onlangs zag ik een advertentie online, waarbij iemand wollen rompertjes aanbood die al vele male gerepareerd waren onder het mom van 'te zonde om weg te gooien'. Het is een bepaald soort mens wat een rompertje vol vlekken en gerepareerde gaatjes ziet en denkt 'zonde om weg te gooien', dus ik besloot er een berichtje aan te wagen. Niet voor de rompertjes, want die waren te klein... maar met een soort van vriendschapsverzoek. Niet geschoten is altijd mis natuurlijk...

Ik schreef dat ik in de buurt woonde en wat mijn interesses zijn, en de volgende dag had ik al bericht! Zij bleek wat ouder dan ik, maar deelde (zoals ik al vermoede) veel interesses. Ze heeft meerdere kinderen, geeft lang borstvoeding, draagt de kleine, gebruikt dezelfde stoffen luiers, probeert afval te vermijden, repareert zo veel mogelijk, eet plantaardig... kortom... ook een linkse hippie ;) En ook zij was op zoek naar contacten, en was dus blij dat ik haar aangeschreven had!

We wonen redelijk bij elkaar in de buurt (ongeveer 25 minuten rijden), en hebben elkaar inmiddels al een paar keer ontmoet. Het klikt echt heel erg goed! Ik ben er echt heel erg blij mee dat ik iemand gevonden heb met wie het zo goed klikt! Het is echt een hele leuke en gezellige vrouw en we hebben al flink gepraat over van alles, voor Vera was het ook gezellig want haar kinderen vond ze heel interessant. Voor mij een mijlpaal want dit is de eerste echte vriend/in die ik gemaakt heb in Duitsland (of überhaupt in een hele lange tijd)!

Ben benieuwd, zijn er nog meer mensen die zo moeilijk vrienden maken?

Baby Update; 14 Maanden!

Het gaat hartstikke goed hier, we genieten van elkaar en van Vera. Wat dat betreft val ik in herhaling geloof ik :) Wat wel nieuws is... Vera heeft haar eerste stapjes gezet! Sinds een week is ze begonnen met het zetten van een paar stapjes 'los'. De eerste keren onder luid protest (veel geluid want spannend) drie á vier stapjes, en eergisteren liep ze gewoon bijna 2 meter naar mij toe! Zo knap!

En wij als over-emotionele ouders zijn dan gelijk helemaal trots en emo, wat werkt dat toch raar ;) Ik had gedacht dat ze nu wel vaker zou lopen maar ze is er blijkbaar nog niet helemaal aan toe, want ze kruipt ook nog veel. Misschien onzekerheid, want ze loopt wel veel en graag aan onze hand. Ze komt dan (als je lekker rustig even zit) je vinger halen en als ze je vast heeft dan trekt ze gewoon aan je vinger zodat je mee komt lopen. Daar heb je zelf natuurlijk niks over te zeggen ;)

Eten gaat ook heel goed, ze eet heel graag en heel veelzijdig. Wel wanneer het haar uitkomt, soms heeft ze geen trek of geen zin in een bepaald iets (dat minder vaak). Dat moet kunnen, hebben wij ook. Ze krijgt ook nog borstvoeding dus te kort komt ze zeker niet. Favoriet eten blijft mais, doperwtjes, alle bonen (kidneybonen, witte bonen), havermoutpap en al het fruit (vooral druiven, watermeloen en perzik). Het is zo schattig om d'r te zien smikkelen van de watermeloen terwijl ze helemaal onder het sap zit, haar mond helemaal vol met een (te grote) hap :)

Ze is heel graag buiten, daar is zo veel te zien en te ontdekken. Steentjes, planten, bloemen, bomen en dieren.... dieren zijn zooo leuk! Gisteren hebben we tijdens een wandeling in de straat (en bij de buren) een paard, hond én een kat gezien, echt een feestje voor d'r. Bij een aantal dieren kent ze ook al het geluid, als ze een hond ziet doet ze er ook een na (waf waf). Ik heb alleen het hondengeluid wat hoog voorgedaan, wat zij nog hoger na doet waardoor ik de enige ben die er een hondengeluid in herkent.
Verder kent ze ook het geluid van katten en kippen, als ze eten ziet zegt ze 'njam njam' en drinken (water) noemt ze 'Aaahhh'. Het geluid dat je na een bevredigende slok maakt ;)

Ze heeft trouwens ook steeds meer interesse in andere kinderen. In de supermarkt zit ze altijd te flirten met leeftijdsgenoten, zwaaien en lachen. En ze moet altijd kijken als ze een kind hoort of kan zien. Als we kinderen op visite  hebben krijgen ze haar volle aandacht en ze geniet er echt van, heel leuk! Wat ik een beetje vreemd vind is dat ze wat bang/verlegen is bij mannen, bij vrouwen is ze veel meer op haar gemak. Bij de oude buurman moet ze steevast huilen, maar die praat wellicht ook wat te hard (is wat doof). Ik ga er van uit dat het een fase is, want naarmate ze iemand vaker ziet (man of vrouw) is ze steeds meer op d'r gemak en verder is ze ook helemaal niet eenkennig.

We gebruiken ook nog steeds de wasbare luiers, ben zo blij dat wij daarvoor gekozen hebben. En ik ben best trots op mijzelf dat we het 'volgehouden' hebben, het is toch extra werk ten opzichte van wegwerp. En soms heb je er geen zin in om nog een was te draaien en op te ruimen, zo simpel is het nu eenmaal. Inmiddels gaat Vera ook een paar keer per dag op het potje, meestal bij elke verschoonbeurt. Vaak doet ze dan ook een plasje, zo kan ze daaraan wennen en elk plasje in het potje komt niet in een luier :)

Dus ja, Vera ontwikkelt zich prima. Wij voelen ons echt gezegend met zo'n gezonde kleine meid en genieten er heel erg van!

Nieuwe Auto!

Het is goed nieuws en slecht nieuws tegelijk. We hebben een (voor ons) nieuwe auto!
Dit is slecht nieuws omdat het betekent dat wij afscheid nemen van onze trouwe kleine rode auto. Bij de laatste  check-up zijn wij er achter gekomen dat er te veel roest op de achteras zat en dat hij de komende keuring niet door zou gaan komen. De auto had niet genoeg 'vlees' om dat goed te repareren.

Ik vond het echt moeilijk want het was zo'n vreselijk fijn autootje, maar we hebben er bijna 6 jaar van genoten en ooit € 1200,- voor betaalt (en nog € 300,- voor het invoeren) dus ik denk dat het goed geweest is zo. Dus RIP fijn rood autootje.

Maar dan de andere kant, we hebben een nieuwe...
We kozen weer voor een Daihatsu Cuore, maar een nieuwere (uit 2006). Hij is iets luxer dan de vorige maar het is nog steeds een hele bescheiden auto (al zeg ik het zelf). Voor ons is een auto toch gewoon een vervoersmiddel om van A naar B te komen. De grootste vooruitgang is toch echt wel dat dit een 4-deurs is, en dat is waarschijnlijk ook wel handig nu wij niet meer met zijn 2-en zijn. Verder moeten we nog steeds de raampjes met de hand omlaag draaien en hebben we geen centrale vergrendeling, maar we hebben wel airco (wat ik alleen gebruik als het écht nodig is).

Ik wilde heel graag weer een Cuore omdat ze zo fijn rijden en verschrikkelijk zuinig zijn. Wij rijden eigenlijk helemaal niet veel, de meeste maanden ongeveer 250 kilometer en dan af en toe een tripje naar Nederland (maximaal om de maand). Dat valt reuze mee hier op het platteland. Maar vanaf volgend jaar ga ik weer werken, en heb ik dus weer een auto nodig om op het werk te komen. Maarten gaat dan deeltijd werken en dat betekent dat hij niet meer met de auto van de zaak kan rijden maar met onze auto moet rijden. De auto gaat dan dus elke dag gebruikt worden voor woon-werk verkeer, en dan is zuinigheid wel belangrijk. Zeker omdat wij geen reiskostenvergoeding krijgen (is hier niet zo gebruikelijk, maar je kan wel een deel van de belasting aftrekken).

Ook is deze auto enorm voordelig qua wegenbelasting en verzekering. De aanschafprijs was ook schappelijk, we betaalden € 1850,- voor de auto. Deze prijs was inclusief een set (zo goed als nieuwe winterbanden + velgen). Ook was de auto net gekeurd en hoeft hij pas over twee jaar weer (kost toch € 100,-).

Er kwamen nog wat extra kosten bij, onder andere voor het vervoer van de auto naar ons huis (kenteken staat natuurlijk op naam van persoon en niet van de auto dus dat is anders dan in Nederland) en het overzetten van het kenteken van de oude auto naar de nieuwe auto. In totaal rekenden wij voor de auto en bijkomende kosten € 2000,- af. Gelukkig hebben wij hiervoor een potje, waar ik de afgelopen jaren maandelijks gespaard heb voor onderhoud en afschrijving dus we konden het zo afrekenen. Wat een luxe!

En deze auto is volgens mijn vader (die een kenner is als ex-automonteur en keurmeester) in prima conditie en zou jaren mee moeten kunnen. Dat is natuurlijk de bedoeling, dat we weer lange tijd fijn, zuinig en veilig kunnen rijden. Ondertussen spaar ik weer netjes mijn (nu lege) auto spaarpotje vol :)

Wie niet rijk is moet slim zijn :)

Omdat wij geen onbeperkt budget hebben en nog veel te doen hier, hou ik hier in de buurt ebay.kleinanzeigen in de gaten. Dat is een soort lokale marktplaats (zonder de irritante advertenties). Zo kwam ik gisteren een advertentie tegen van iemand die een redelijke hoeveelheid glazen bouwstenen gratis aanbood, wow!

Na even overleggen met Maarten bleek dat wij die inderdaad goed kunnen gebruiken en vandaag haalde ik ze op. Wat fijn! Hij gaf aan dat hij dacht dat niemand het nog wilde hebben, maar dat zijn oude vader er op stond dat hij het niet weggooide maar dat het iemand nog van pas kon komen. Had zijn vader toch gelijk, goed voor ons.

Ik had voor de aanbieder wel wat meegenomen, wat dingen uit de tuin o.a. courgette en een potje jam wat ik toevallig gisteren gemaakt had. Dat viel bijzonder in de smaak, fijn.. want dat is altijd maar een gok ;)

De stenen gaan hier goed van pas komen. Onder andere in Maarten zijn werkkamer waar hij een dichtgemetseld raam weer in volle glorie wil herstellen. Hier wil je natuurlijk iets inzetten wat je niet makkelijk intikt om diefstal te ontmoedigen, de stenen komen hiervoor super van pas. En waarschijnlijk zullen er ook een aantal in ons toekomstige kippenhok gebouwd worden.

Laatst had ik ook al zo'n geluk....

Ik had in de tuin bamboestokken nodig maar besloot ze niet te kopen en het af te wachten, uiteindelijk heb ik een behoorlijke hoeveelheid kunnen krijgen in ruil voor wat tomatenzaden! Nu heb ik voor de komende jaren genoeg bamboestokken, en kan ik weer vooruit. Want die stokken komen altijd van pas.

Heel veel!

 Zo zie je, alles wat je nodig hebt is er al. Het moet alleen nog zijn weg naar je vinden!

Zelf Maken

De afgelopen tijd hebben we best veel dingen zelf gemaakt, vooral dingen voor Vera. Leuk om te doen en we hebben ook nog redelijk bespaard ten opzichte van het kant en klaar kopen. Win-win!

Allereerst maakten wij 2 kleine stoeltjes, in het Duits een Wendehocker genoemd. Dit is een kindermeubel wat een stoeltje is (in twee hoogten) en ook een tafeltje, afhankelijk van hoe je hem plaatst. Ik zag ze kant en klaar voor bijna € 40,- (en dan moet je hem nog in elkaar schroeven!) maar maakte ze zelf voor € 10,- per stuk. Vera vind ze echt heel leuk en klimt er graag op. Die dingen zijn verrassend stabiel, ik ben echt onder de indruk! Mocht je er ook een willen maken, meer info vind je op deze Duitse site.

Toen bleek dat Vera na al dat oefenen met klimmen ook heel makkelijk de trap op kon klimmen, en dat vonden wij niet zo'n goed plan. Het volgende wat wij maakten was een trapdeurtje. Eerst zocht ik naar een traphekje om te kopen, maar wij hebben een hele bijzondere/moeilijke trap. Toen klikte het en bedacht ik mij dat we gewoon een deurtje konden maken van een houten plaat. 

Ja, nu kan je niet meer naar boven :)

Dit zou je nog heel mooi af kunnen werken, maar ons kan het niet schelen  :) 

Het kostte ons niets want het materiaal hadden wij nog liggen, enkel wat tijd van Maarten.

Verder zag ik online een learning tower, wat blijkbaar een (semi/ soort van?) Montessori ding is. Het leek mij in elk geval super handig voor Vera omdat ze graag overal bij is en alles ziet. Wij maakten de ikea hack versie, omdat wij lui zijn en het super makkelijk was. Het onderste bekvam krukje had ik nog/al in huis en ik besloot geen nieuwe te kopen. Dus nu hebben we een  learing toren voor maar € 10,- en als we hem niet meer nodig hebben demonteer ik hem weer in twee losse krukjes :)  

Het ding is echt een hit hier in huis, het gezeur tijdens het koken is voorbij als ze alles kan zien en kan 'helpen'. Zelf er op klimmen gaat nog niet, maar dat komt vast wel goed. Tegen het knoeien heb ik hem wel in de zelfgemaakte olie/was gezet. Hiervoor mengde ik 1 deel bijenwas met 4 delen lijnzaadolie (au bain marie). Het spul is makkelijk op het hout te smeren en beschermd het tegen al het gesmeer en geklieder, ik heb het trouwens ook op de houten stoeltjes gesmeerd.

Hout behandeld boven en onbehandeld onder

Ik wilde graag een kleursorteerspelletje voor Vera maken, en maakte het van houten eierdopjes en houten mannetjes. Hiervoor gebruikte ik holzlazur die helemaal veilig is voor kinderspeelgoed, ik ben zelf erg tevreden met het resultaat. 

Verder zijn we nog bezig geweest op Vera's slaapkamer, omdat ik de kleuren van de regenboog gemengd had en nog wat kleine houten mannetjes over had bedacht ik dat ik er wel een kapstokje van kon maken. Super simpel van een stukje resthout en 6 geverfde poppetjes, even in de olie en tadaa. Ik vind hem heel mooi geworden en ben er helemaal blij mee. (Op de foto komt hij helaas niet helemaal tot zijn recht door de flits)

Zelf je jas pakken :)

Het laatste hebben we niet helemaal zelf gemaakt, maar wel zelf opgehangen. Simpele boekenplankjes op kinderhoogte en wat (deels zelfgemaakte) 'kunst' erboven. Ik moet zeggen dat alles op kinderhoogte een hit blijkt, zelluf doen is blijkbaar het leukste wat er is. En dat is niet zo gek want dat vinden wij ook ;)

Kalkverf - Witkalk

Graag gaan we even iets dieper hier op in omdat wij dit echt te gek spul vinden. We begonnen met een testje in een van de schuren, deden toen een deel van onze koele kamer er mee en inmiddels gebruiken wij het gewoon in huis. Het is goedkoop, milieuvriendelijk en goed voor het binnenklimaat (goede vochtregulatie en schimmelwerend). Bovendien is het ook heel makkelijk te maken!

Er staan op internet verschillende recepten, dit is hoe wij het doen. Super simpel.
Wat heb je nodig? Kalk in poedervorm, er zijn verschillende soorten. Je moet luchtkalk hebben, en het moet witkalk zijn, deze bestaat voor het grootste deel uit calciumhydroxide. Op de Duitse Wiki vond ik een duidelijk tabelletje van de soorten.

Bron: https://de.wikipedia.org/wiki/Baukalk

Een zak van 25 kilo van deze kalk kost je als het goed is niet meer dan een tientje, hier in Duitsland verkopen ze het bij de bouwmarkt (o.a. Obi en Hornbach) voor nog geen € 7,-

Het enige wat je verder nodig hebt is water. Maarten maakt het gewoon een beetje op de gok, maar het gaat als volgt. 

1. Men neme een emmer
2. Vul de emmer voor 1/3 met kalk
3. Giet hier water op tot de emmer voor 1/2 vol is
4. Roer goed

Dit mengsel kan je laten staan, zo lang als je wilt. Een deksel er op zodat er geen vuil in komt is aan te raden, en af en toe even roeren (zeg ongeveer 1x per week). Hoe langer je het laat staan hoe beter word te verf. Maar in geval van nood kan je het ook gelijk gebruiken. Als het te dik is kan je altijd weer wat water toevoegen, je wil dat het iets dikker is dan karnemelk.

Voordat je een muur hiermee gaat schilderen behandel je hem meestal iets voor, zeker als het een zuigende muur is. Je kunt hiervoor een deel van je kalkverf flink verdunnen en er dan een keer mee overheen gaan, als je over een eerder aangebrachte kalklaag schildert kan je gewoon wat water erover vernevelen.

Het aanbrengen doen wij gewoon met een kwast, in onze oude boerenwoning vind ik die kwaststreken wel wat rustieks hebben. Mocht je het wat gladder willen dan kan je met een spons vegen gladstrijken. Op een wat donkere ondergrond (zoals een betonnen muur) zijn twee lagen nodig voor het mooiste effect. Je kunt niet over latex heen met kalkverf en het hecht niet op hout (er komt wel een laag op maar het is er dan zo weer af te vegen).

Wij hebben onze muren gewoon gewit, maar online is ook veel informatie te vinden over het gebruiken van pigment bij kalkverf. Sommige mensen voegen een kop sterke koffie toe bij het maken van de kalkverf om een gebroken wit te krijgen. Ook kan je zand toevoegen om structuur en effecten te krijgen/maken. Er is genoeg mee te experimenteren en redelijk wat info online te vinden. Wij kunnen het in elk geval aanbevelen!

Nieuwe Kasten

In de slaapkamer hadden we tot op heden twee kleine leen bakker kastjes voor onze kleding, die kastjes hadden we al en het was een goede (tijdelijke) oplossing. Maar het stoorde mij steeds meer, want niet alles paste er in. Zo heb ik in een kast in de woonkamer wat handdoeken en beddengoed, in een kast op Vera's kamer wat nette hang-kleding van mij waardoor andere dingen van haar er niet in passen en in een doos er naast staan. Ook hangt de kapstok vol met winterjassen die we nergens anders kwijt kunnen. Dus ja..

Ik kreeg dus het idee om toch een grotere kast neer te zetten zodat we alles lekker op 1 plek zouden hebben, dit zou het opruimen en huishouden een stuk makkelijker maken. Dat was toch reden genoeg?

Ik heb naar nieuwe kasten gekeken maar vond het duur of niet mijn ding, dus besloot gewoon een tijdje de tweedehands 'markt' in de gaten te houden. En toen vond ik een mooie advertentie die precies bood wat wij wilden ik wilde :)

Het is wat lastig fotograferen in zo'n kleine kamer, maar zo heb je een beeld :)

Het was wel even wat werk, we konden de bus van Maarten zijn werk lenen en hebben op een zaterdagmiddag de kasten daar afgebouwd en mee naar huis gesleept (geen leuk werk als het bloedheet is). Eenmaal thuis besloten we het behang waar de kasten voor zouden komen er af te halen omdat het niet mooi zat, die muur hebben we vervolgens met (zelfgemaakte) kalkverf geverfd. (Dat gaan we vaker doen, echt super!)

Toen de muur mooi droog was hebben we de kasten opgezet. Het zijn twee dezelfde kasten, omdat een te klein zou zijn. Nu hebben we ruimte te over, heerlijk! En ik vind het zelf ook echt mooi staan. We waren nu in totaal € 100,- kwijt en hebben flink bespaard want vergelijkbare kasten staan voor € 300,- per stuk te koop!

En wat helemaal leuk is, elke ochtend als we wakker worden zwaait Vera naar zichzelf in de spiegel :D Zo schattig is dat! Hier kunnen we in elk geval weer jaren mee vooruit, en het brengt een hoop gemak en plezier!

Moestuin Update

Ik ben zo blij met onze verhoogde bakken, en het staat er allemaal goed bij. Het is voor het eerst sinds wij hier wonen dat ik (eindelijk) alles een beetje op de rit heb. Ik ben zeker geen doorgewinterde moestuinder en moet nog veel leren. Dit jaar heb ik eindelijk een soort planning gemaakt, een overzichtje van het jaar verdeeld in maanden en die maanden weer in week 1 tot en met 4. Bij elke week heb ik geschreven welke klussen nodig en/of mogelijk zijn op dat moment, zo hoop ik minder achter de feiten aan te lopen.

De moestuinbakken

Ik tuinier niet volgens de standaard maar meer volgens het intensieve vierkantenmeter systeem gecombineerd met no-dig gardening. Dat met een vleugje van mijzelf, en nog wat permacultuur principes. Van alles wat dus, maar vooral zo natuurlijk mogelijk en zo makkelijk mogelijk. En al doende leert men :)

De bakken beginnen steeds voller te worden en het staat mooi! Alles groeit als kool! Nou was het niet zo lang geleden bloedheet en zaten we midden in een hittegolf, dus toen wat ik wat luier met tuinieren (want te warm). Daarna zitten we blijkbaar weer midden in het regenseizoen, pfff. Jammer dat zoiets niet wat meer gebalanceerd kan gaan ;) Maar de planten hebben er weinig last van, en de regenton komt lekker vol weer zo!

Bloeiende kapucijner

Inmiddels staat er ook veel in bloei, de kapucijners, doperwten, peulen en de bernagie (komkommerkruid). Ik heb komkommerkruid nog nooit echt in de keuken gebruikt maar vind haar mooi en heel nuttig voor bestuivende insecten. Bijen en hommels gaan af en aan en lijken verliefd op de plant :)

Bernagie - komkommerkruid

Sommige planten laat ik expres bloeien om zaad van te winnen, zoals pastinaak. Dat is eigenlijk gewoon onkruid ;)  Wij hadden het twee jaar geleden in de moestuin staan en toen heb ik wat knollen laten zitten tot het voorjaar, die liepen weer uit en gaan dan gelijk bloeien. Wat een prachtige schermbloemen komen daar aan, en ook daar komen enorm veel insecten op af. Maar als je het zaad niet op tijd weg haalt komt het jaar daarna overal weer pastinaak op, echt overal. Zelfs in onze mooie nieuwe moestuinpaden komt er pastinaak op, door een laag karton en houtsnippers heen! (Dus weer een klusje op de planning).

Een lieveheersbeestje op een pastinaakknop vol luizen, jaa aanvallen :)

In de kas hebben we ook 'onkruid',  tenminste dat dacht ik. Maar ook dat bleek gewoon een nakomeling te zijn van iets wat ik eerder zaaide, namelijk zomerpostelijn. Daar heeft twee jaar geleden 1 plantje gestaan en vorig jaar kwamen daar een paar kindjes van op. Dit jaar zijn het er nog meer, ik vond er zelfs een paar tussen de tegels van het paadje. En ook de zomerpostelijn groeit als kool!

Zomerpostelijn

Verder voornamelijk nog veel sla, spinazie en radijs. De eerste courgettes zijn in zicht maar nog iets te klein. Het meeste andere is ook onderweg maar nog niet oogst klaar, maar dat geeft niet.. wij hebben nog wel even geduld!

Radijsjes

Ze zijn zo lekker pittig uit eigen tuin!

Lactobacillus Serum

Ken je lactobaccilus? Het is een bacteriesoort die valt onder de probiotica. Een serum hiervan kan je voor heel veel verschillende dingen gebruiken, onder andere in de tuin (om de bodem te verbeteren), bij fermenteren (als starter), om te eten/drinken (voor goede bacteriën in je lijf), op je huid, op de composthoop en om stank aan te pakken (van bijvoorbeeld het kippenhok o.i.d.).

Wij zijn echt fan en maken het serum zelf, in deze post wil ik je graag leren hoe het gaat. Het is echt heel makkelijk en goedkoop, je hebt alleen wat geduld nodig.

Je begint met rijst, deze rijst was je. De verhouding is niet al te belangrijk, ik nam een halve kilo rijst en waste het met 1,5 liter water. Het waswater moet je hebben, de rijst kan je gewoon koken en eten.

Het rijstwater op dag 2

Het water waarmee je de rijst gewassen hebt is nu wat troebel en doe je vervolgens in een pot die je afdekt tegen vliegjes e.d., maar niet dicht doet. De pot laat je een dag of 3 op kamertemperatuur maar uit het zonlicht staan om goede bacteriën aan te trekken.

Het rijstwater op dag 4

Na de drie dagen haal je wat vloeistof uit het midden van de pot, dit zou het meest heldere deel van de vloeistof zijn. In dit deel zitten de bacteriën die wij willen.(Ook dit luistert niet al te nauw, als je wat van de bovenste of onderste vloeistof erbij hebt is er niets aan de hand).

Alles staat klaar

Haal de middelste vloeistof er uit

Vervolgens voeg je hier melk aan toe, hiervoor kan je elke melk gebruiken die je wilt. De melk gebruik je om de bacteriën te voeden zodat ze zich kunnen/gaan vermenigvuldigen. De verhouding melk/ vloeistof is 1 op 10. Wij haalde er 300 ml vloeistof uit het midden en voegden hier dus 3 liter melk aan toe (maar wij maken ook veel). Doe deze vloeistof in een wijde bak, zoals een afwasteiltje en dek het af met een theedoek. Zet dit weer een dag of 3/4 weg op een warme plek maar uit het zonlicht.

De vloeistof

Samen met de melk in een teiltje

Theedoek er over en wegzetten

Als het goed is heb je na die 3 dagen een bak waarin de vloeistof en vastigheid van elkaar gescheiden zijn, alsof je kaas maakt. Het is toch een soort wrongel en wei, maar het ruikt behoorlijk funky dus het witte spul word hier meestal door de dieren opgegeten :) Wat je wil hebben is de vloeistof, dus het geheel giet je af in een vergiet of zeef met een theedoek zodat er geen stukjes in achter blijven.

Na 3 a 4 dagen ziet het er zo uit

Na afgieten blijft dit over, het serum

In principe ben je nu klaar, deze vloeistof is je Lactobacillus Serum.
Als je het hebt kan je het nog mengen met melasse om de houdbaarheid te vergroten, hiervoor meng je 1 deel serum met 1 deel melasse. Wij hadden 2,5 liter serum en goten er dus ook 2,5 liter melasse bij.

Gemengd met melasse

Het serum is heel geconcentreerd en word verdunt voor gebruik. Je gebruikt 1 deel serum en dan 20 delen water. Voor gebruik moet je het verdunde serum ook nog verdunnen, zie hieronder hoeveel je nog moet verdunnen afhankelijk van wat je er mee gaat doen. Je hebt dus eigenlijk maar een beetje nodig 

Houdbaarheid
Serum met melasse - ongekoeld 3 jaar houdbaar
Serum zonder melasse - in de koelkast 1 jaar houdbaar (buiten koelkast korter)
Verdunde serum (1 op 20) - 6 maanden houdbaar


Gebruik
Wat doe je nu met het serum...

Stank bestrijden: 
Meng 2 el van het verdunde serum per liter water en spray het op plekken waar het stinkt. De lactobacillus 'eet' de bacteriën die stank veroorzaken. Gebruik het op schoenen, in het kippenhok, die plek waar de kat op je tapijt plaste enz.

Planten en tuinieren: 
Meng 2 a 3 el van het verdunde serum per liter water en geef dat water aan je binnenplanten.

Bij planten in de tuin werkt dit ook goed, het zou de groei van de planten bevorderen en zorgen dat ze voedingsstoffen beter opnemen. In het algemeen bevorderd het de balans van micro-organismen in de bodem.

 Meng 1 a 2 el van het verdunde serum per liter water en giet dit water op de composthoop om het rottingsproces te bevorderen en te ondersteunen.

Gezondheid:
Meng 1 a 2 el van het verdunde serum per liter water en drink het of geef het je (huis)dieren te drinken om de spijsvertering te bevorderen. Het kan behulpzaam zijn bij een heel scala aan gezondheidsklachten o.a.: prikkelbare darm syndroom, ziekte van Crohn en dikke darm ontsteking, Helicobacter pylori - de bacterie die maagzweren veroorzaakt,  infecties van de urinewegen, vaginale schimmelinfecties, verkoudheid te voorkomen bij volwassenen, om infecties van de luchtwegen te voorkomen bij kinderen, huidaandoeningen zoals blaren, aften, eczeem (allergische dermatitis), en acne, hoge cholesterol, lactose-intolerantie, de ziekte van Lyme, netelroos, en om het immuunsysteem te stimuleren in het algemeen. (zie ook deze site)

Overige dingen:
Meng 2 el van het verdunde serum per liter water om de balans van je septic tank te ondersteunen.

Je schijnt ook verstopte/geblokkeerde waterleidingen te kunnen bestrijden hiermee door een paar eetlepels aan een liter water toe te voegen en dat in de leidingen te gooien en een nachtje te laten trekken.


Eigenlijk is het dus overal goed voor, vandaar dat wij ook gelijk veel gemaakt hebben. Online kan je ook veel informatie vinden hierover (vooral in het Engels) als je zoekt naar 'lactobacillus serum' en 'korean natural farming'. Lang leve het digitale tijdperk ;)