Onze voeding in distributietijd 2

Vandaag een stukje uit het boekje "Onze voeding in Distributietijd". Dit stukje gaat over de rantsoenering van boter en hoe het beste hiermee om te gaan. Er komen bijzonder originele broodbeleggingen naar voren. Ook maakt het nog maar eens heel duidelijk hoe goed wij het eigenlijk hebben in verhouding tot de mensen die in de oorlogstijd leefden.

Maak meer van de boter

Het rantsoen boter waarmee wij zijn begonnen bedraagt 250 gram per persoon en per week. 
Ander vet, behalve rauw vet op de vleeschbonnen, hebben we niet kunnen koopen, tenzij we in het bezit zijn van vetbonnen. De vrije verkoop van olie is stopgezet, zoodat iedere huisvrouw, die toevallig net aan het einde van haar kleinen huishoudelijken voorraad was, stond voor de opgave heel heel zuinig te moeten zijn. 250 gram boter per hoofd en per week (jonge kinderen krijgen minder) beteekent dat ieder 36 1/2 gram per dag mag opmaken op de boterham en in het middageten. 
Voor gezinnen waar veel boterhammen worden gegeten is het een moeilijke opgave om daarmee rond te komen. Er zal dus moeten worden omgezien naar hulpmiddelen.
Een kleine berekening, aan de practijk getoetst, gaf als uitkomst dat het verstandig is de beschibare boter maar direct te verdelen en:
1/4 deel van het gezinsrantsoen, bestemd voor de boterham, in botervlootjes te doen;
2/5 van wat overblijft te bestemmen voor groente;
3/5 of de rest te besteden voor de bereiding van vleesch, soepen, sauzen en - als men zuinig is geweest- voor een enkel nagerecht.

Het voor de boterham bestemde deel zal - wil het lang genoeg duren - door de huisvrouw zelf uitgesmeerd moeten worden. Een maatregel , die in heel wat zuinig levende gezinnen regel was, zal nu vrijwel overal moeten worden toegepast. Daarbij zal de huisvrouw ook een aantal boterhammen droog moeten geven en de boter willen vervangen door iets anders.

Als boterhambelegging waarbij geen boter nodig is, kunnen dienst doen: jams en geleien, stroop, appelstroop, * chocoladesmeersel, *caramelsmeersel, * hangop, * kwark, *stroopvet, *smeerbare kaas, * alle pikante "boters", vochtige vruchten (tomaten aardbeien), geraspte appels, plakjes appel en peer, meloen, radijs, komkommer, pimento, ramenas, sterkers, fijngesneden of gemalen groenten (alles door elkaar of ieder afzonderlijk), *notenkaas, smeerbaar vruchtenbrood, *smeerworst, *leverpastei, *spek en lamsreuzel, *kaantjes en ten slotte restjes vruchtenmoes, dik gebonden vruchtensap e.d.

In enkele van deze belegsels, die in de opsomming met een * zijn geteekend, is een vrij behoorlijke hoeveelheid vet aanwezig, al kan ze niet worden vergeleken met boter. Zij zijn echter tamelijk schaars geworden. 
Men kan ze dus eens afwisselend met de vetarme belegsels geven en zoo de huisgenoten toch voldoende geven. Een verzameling recepten voor deze broodbelegsels volgt aan het einde van dit hoofdstukje.
Er staat ons nog een andere oplossing ten dienste om ons boterrantsoen verder te doen strekken dan anders. Maak in letterlijken zin meer van de boter door ze te vermengen met melk of water en zout. Daarmee houd men zich zelf en de huisgenooten voor den mal, want meer vet geeft een dergelijke kunstbewerking niet. De hoeveelheid smeerbaar vet word echter wel grooter en voor hen die liever twee met boter besmeerde boterhammen hebben, in plaats van een met boter en een met bovengenoemde belegsels, is deze "aangelengde boter" (zie het recept) wel bruikbaar.
Deze boter kan met allerlei toevoegsels tot zoete boter worden gemaakt, zoodat het smeersel boter en belegging tegelijk vormt. Ze kan echter maar heel kort worden bewaard. Liefhebbers van roggebrood of bruin brood moeten eens proberen om een heel dun plakje witbrood, bevochtigd met groentenat, wat bouillon of een dergelijke pittige vloeistof te persen tusschen 2 sneetjes roggebrood of bruinbrood. Dit dunne vochtige laagje maakt den indruk van een vettig smeersel.

Op roggebrood smaakt ook fijngewreven gekookte aardappel gemengd met wat peper en zout en eenige droppels azijn. Ter bevochtiging is versch groentesap of tomatensap zeer aan te raden.

Een sardinesmeersel waarbij de olie van de sardines, natuurlijk ook moet woeden gebruikt kan eveneens zeeg goede diensten doen. Hiervoor zouden echter sardines van een vroeger opgedane voorraad moeten dienen, de nieuwe aankoopen, voor zoover nog te krijgen, zijn menigeen voor dat doel te duur.

Bijzonder aanbevolen is als belegsel op de boterham voor kinderen, zoo wel als voor volwassenen, rauwe groenten zeer fijn gemalen of gesneden en vooral zoo vlug en zoo kort mogelijk voor den maaltijd bereid.
Deze belegging verzekert den gebruiker een voedsel dat rijk is aan vitaminen en aan zouten, waaraan het lichaam groote behoefte heeft.
Men kan - om boter bij de broodmaaltijden te sparen - natuurlijk ook het brood vervangen door een ander gerecht. Het mes snijdt dan aan twee kanten, want in gezinnen,  die niet voldoende brood op de broodkaart kunnen koopen kan dit tevens een broodaanvulling beteekenen, als deze gerechten tenminste niet met boter worden bereid.

Tot deze categorie boterspaarders behoorden de pappen, b.v. fabrieksmatig bereide gort-, rijst-, en havermoutpap, de broodpap, beschuit met heete melk en suiker, de diverse " vlokken" met heete melk, de hangop, de dikke melk, de dikke aardappelsoep enz.